20 t

Betimleyen: Yeliz SAYGINAR

20 TL. dikdörtgen şeklinde, 68 x 142 mm boyutlarında, yeşil rengin hakim olduğu, çok az sarı renkleri de içeren kabartmalı dokusu bulunan kâğıt bir para. 20 TL’nin ön yüzünde Atatürk’ün, arka yüzünde Mimar Kemalettin’in portresi yer alıyor. Paranın iki tarafında fa ayrıca kabartma baskı, gizli görüntü, holografik şerit folyo, bütünleşik görüntü, renk değiştiren şerit, emniyet şeridi ve filigran bulunuyor. 20 TL, uzunluk olarak 10 TL’den birkaç mm büyük, 50 TL’den ise küçüktür.

Ön Yüz: Sol üst tarafta kahverengi büyük harflerle “TÜRKİYE CUMHURİYETİ MERKEZ BANKASI” yazılı. T ve Ü harflerinin altında, görme engelliler için kabartmalı olarak, metal bir toplu iğne başından biraz daha büyük yan yana kahverengi iki nokta yer almakta. Merkez yazısının altından aşağıya doğru arka planda kalan soluk kahverengi renkteki yıldız motifi “20 TL”’nin mikro yazılmasıyla şekillenmiş. Emniyet şeridi yıldızın bulunduğu noktada yukarıdan aşağıya iniyor. Hafif yataymış gibi duran yıldızın altındaki kabartmalı sayı ve yazılar 7 satır halinde sıralanmış. Paranın ortasında, alt yarısı üstünden daha koyu kahverengi, kalın bir şekilde yazılmış, dışı gölgeli, iç ve dışta beyaz üzerine koyu renkte ince kontürle geçilmiş “20” görseli sayıyla yer almakta. Aynı boyutlarla dış çerçevesi koyu renkte ve gölgeli, iç çerçeve ise beyaz üzerine ince kontürle büyük harflerle “YİRMİ” yazılı. Büyük harflerle, puntosu biraz daha küçük içi dolgulu, dışı ince kontürlü “TÜRK LİRASI”, çok daha küçük boyutta büyük harflerle iki satır halinde “14 OCAK 1970 TARİH VE 1211 SAYILI KANUNA GÖRE ÇIKARILMIŞTIR.” ibaresi sıralanmış. Bu yazıyla aynı boyutlarda solda “BAŞKAN” unvanının altında Durmuş Yılmaz’ın, sağda ise “BAŞKAN YARDIMCISI” unvanı altında Dr. M. İbrahim Turhan’ın imzaları yer almakta. En alttaki boş kenar çerçeve üstünde daha küçük puntolu büyük harflerle “TÜRKİYE CUMHURİYETİ MERKEZ BANKASI BANKNOT MATBAASI” ve 2009 yazılı. Yıldızın sol tarafında “20” sayısının bir kısmı yazılı, ışığa kaldırıp bakınca eksik yanlar birbirini tamamlayarak bütün halde görünmekte. Paranın sol tarafında yaklaşık dörtte birini kaplayan filigran bulunuyor. Sol alt köşede ortadakinden biraz daha büyük sayıyla kabartmalı olarak “20” yazıyor. Yeşil renkteki sayının üst kısmı açık tondayken alt yarısı daha koyu renkte. Dış çeperi koyu gölgeli olan sayının iç kısımlarında beyaz ve ince iki şerit yer alıyor. “Türk Lirası” yazısının sol yanında sarı renkte bir dairenin etrafını, yarım daire şeklinde dört dilim ve dört yuvarlak küçük köşenin çerçevelediği bir desen bulunmakta. Bu desenden yukarıya doğru tel örgü deseni gibi dar bir şeridin içinden sarı renkte balon köpüğü gibi küçük yuvarlak desenler yükseliyor. Soldaki boşlukta yarım elips şeklinde içi belirsiz çizgi desenlerle kaplı bir şekil ve üst kısımda farklı yönlere uzanan kısa çizgilerin olduğu şekiller yer alıyor.

Ortadaki yazıların hemen sağında yukarıdaki çerçevenin içinden başlayan Atatürk portresi büyük bir alanı kaplayarak alttaki çerçevede bitiyor. Hafif sol profilden, sağ tarafı gölgeli portre, olabildiğince küçük yeşil çizgi ve desenlerden oluşmuş. Saçların ince çizgilerle biçimlenip geriye doğru tarandığı, kaşların karakteristik olarak uçlara doğru yukarı kıvrıldığı resimde, göz ve yanaklar daha koyu çizimlerle gölgelendirilmiş. Kapalı dudaklardaki hafif bir tebessümle sağa doğru bakan resim, beyaz gömlek yakası, kravat düğümü ve ceket omuzlarında sonlanmış. Sol omzunun üzerinde, yeşil renkte desenleri kıvrımlı yedigen şeklin içinde yatay bakıldığında 20 sayısının okunduğu gizli görüntü yer alıyor. Ense tarafından bir kısmı görünen kahverengi hilalin ucu boyun tarafından yukarıdaki yatay yıldıza doğru uzanıyor. Sağ üst köşede yan yana dört adet parmak gibi içi yarım halkalarla süslü parlak dikitlerle başlayıp aşağıya doğru farklı tasarımlarla devam eden holografik şerit folyo sıralanmış. Dikitlerden aşağıya doğru içi boş kalın çizgilerle daha büyükçe “20” yazısı, yönleri yukarı dönük parlak yıldız ve ay, altında aynı büyüklükte dikdörtgen dolgu içinde “20” yazısı ve bir küpün etrafında açılmış kitap yaprakları gibi çizgiler yer alıyor.  Alt sağ köşede de yukarıdaki dikitlerin biraz daha uzun halleri bulunuyor.

Arka Yüz: Sol üst köşede büyük harflerle “TÜRKİYE CUMHURİYETİ MERKEZ BANKASI” yazılı. Diğer köşelerde “20” sayısı ön yüzdeki gibi gölgeli ve üst açık yeşil, alt daha koyu halde beyaz ve ince şerit çizgilerle yer almış. Alt köşedekiler eşit büyüklükteyken, sağ üst köşedeki daha küçük. Sağ köşedeki “20” sayısından önce siyah, sol altta ise sayıdan sonra kahverengi renkte büyük harfle “C” ve “191836251” gibi her parada ayrı yer alan seri numarası yazılı. Paranın sol tarafında yarım elips şeklindeki şeklin üstünde yukarıdan aşağıya küp, daire ve silindir şekilleri sıralanmış. Sağa doğru gidildikçe su kemerini andıran bir yapı ve arka yüzdeki sarı çerçeveli yuvarlak şeklin aynısı dikkat çekiyor. Ortada yaklaşık olarak serçe parmak genişliğindeki alt alta “20” ve “TL” yazılarının tekrar ettiği renkli şerit yer alıyor. Bu şeridin sağ kısmında hafif sağa dönük, çizgi şeklindeki dalgalı saçlarını sağa ayırmış, biçimli kaşları ve uçları ayrık yukarı doğru kıvrık bıyıklı bir portre bulunuyor. Hakim yakalı üstüne taktığı çizgili desenli kravatı ve açık renk ceketinin sol tarafına arkadan hilal gibi kıvrılıp çatallaşan bir uç uzanmış. Yaka hizasının altında biten portrenin sağında yeşil renkte büyük harflerle “MİMAR KEMALEDDİN”, altında ise “1870-1927” yazısı yer almış.

Portrenin hemen solunda içi dolgusuz yeşil çizgilerle ön cepheden uzun, sütun ve kemerli büyük pencerelerin sıralandığı, cumba gibi öne çıkık cepheleri olan, iki katlı ve üçgen çatılı bir bina bulunuyor. Yapı ve portrenin altında dolgulu büyük harflerle “YİRMİ TÜRK LİRASI” yazılı. Portrenin sağındaki yeşil çizgili, dikine dikdörtgenlerin iç içe geçerek oluşturduğu desenin içinde filigran gizli.