Ud

Betimleyen: Engin YILMAZ

Ud; karpuz benzeri kalınca bir arkası, zar kadar ince bir önü olan gövdesi, gövdenin sağ tarafında tellerin uç kısımlarının bağlandığı çubuk benzeri eşiği, bir karış uzunluğunda sapı ve sapın yukarı tarafına iliştirilmiş ve akort yapılan burguların bulunduğu 11 telli bir enstrüman.

Udun tekne; gövde kısmı oldukça kalın ve arkaya doğru bombeli. Öyle ki, tam kucağınıza oturtup kolunuzla kavradığınızda diz kapağınıza bir karış mesafeye kadar bacağınızda yer kaplayacak ve kavrayabilmeniz için sağ kolunuzu dirsek mesafesine kadar açıp udu bu biçimde tutmanız gerek.  Bu haliyle arka tarafı yarım kesilmiş bir karpuza çok benzer. Bu kalın kısmın ön tarafı ise çok çok ince bir zarla örtülü. Bu zar o derece incedir ki parmağınızla biraz şiddetli bir basınç uyguladığınızda içine çökeceği hissine kapılırsınız. Bu yarım küre benzeri gövdenin uzunluğu ise neredeyse udun sapından daha fazla.

İnce zarın üstünde 11 adet tel gerili. Bu tellerin en üstteki haricindekileri ikili olarak gerili ve alt tabakadan yüksekliği işaret parmağının ilk boğumu kadar olabilir.

En yukarıdaki tel ise tek.  Tellerin altında kafes; yuvarlak delikleri olan bir kısım var. Bu kafes ince zarın tam ortasına konumlandırılmış. Sağ tarafında, bir parmak genişliğinde ve bir parmak yüksekliğinde bir çubuk; eşik bulunuyor. Tüm tellerin uçları bu çubuğa bağlı. Teller eşikle sapın diğer ucunda yer alan burgular arasında gerili ve tekneye geldikçe yükselmekte.

Udun sap kısmı diğer telli enstrümanlara kıyasla çok daha kısa. 5 parmağınızı yan yana koyduğunuzda sapın bitimine çok az bir mesafe kalır. Bu kısımda da teller gerili, ancak tahmin edeceğiniz üzere yüksekliği çok az ve parmağınızı tele bastığınızda sapa değer. Sap kısmının şekli, arkası hafif yuvarlatılmış ve ön kısmında tellerin yer alabileceği genişçe yatağı olan bir tahta parçasına benzer. Arka tarafından baş parmağınız üst, işaret parmağınız alt tarafı tutacak şekilde kavradığınızda eliniz yarım daire gibi durur. Sapın arka tarafının dokusuyla gövdenin arka tarafının dokusu benzer biçimde cilalı bir mobilya gibi. Tellerin gerili olduğu ön kısmın dokusu ise düz bir cilalanmamış tahta gövdesine benzetilebilir.

Udun son kısmı burguların bulunduğu bölüm. Bu bölüm sapa ön tarafı çıkıntılı, arkaya doğru 45 derecelik bir açı oluşturacak şekilde tutturulmuş. Toplam 11 burgu altlı üstlü gelecek şekilde yerleştirilmiş. Kalınlığı bir kurşun kalem kadar olan burgular uzun ve yuvarlak bir çubuk ile bunun üzerindeki kulak memesi şeklindeki bölümden oluşuyor.